Περίληψη
Όπως όλοι οι Ουρουγουανοί, ήθελα κι εγώ να γίνω ποδοσφαιριστής. Έπαιζα καταπληκτικά, ήμουνα τέλειος, αλλά τη νύχτα, στον ύπνο μου. Τα πρωινά ήμουνα ξυλοκόπος, χειρότερος δεν έχει περάσει από τις αλάνες της χώρας μου. … Πέρασαν πολλά χρόνια ώσπου να αποδεχτώ τελικά τον εαυτό μου: δεν είμαι παρά ένας ζητιάνος που περιφέρεται ανά τον κόσμο, παρακαλώντας για λίγο καλό ποδόσφαιρο στα γήπεδα. — Ένα καλό παιχνίδι, για το Θεό.
Και όταν η ευχή πραγματοποιείται, πανευτυχής για το θαύμα, λίγο με νοιάζει ποια ομάδα ή ποια χώρα παίζει.
ΕΔΟΥΑΡΔΟ ΓΚΑΛΕΑΝΟ “Το ποδόσφαιρο στη σκιά και στο φως”. Πρόκειται για το λυρικότερο ίσως βιβλίο που έχει γραφεί για ένα άθλημα: εδώ ο Γκαλεάνο αξιοποιεί το λογοτεχνικό του χάρισμα όχι για να μιλήσει για επαναστάτες και δικτάτορες, για τον ιμπεριαλισμό και την καταπίεση, μα για να μιλήσει, ως γνήσιος Λατινοαμερικάνος, για το πάθος του, για το ποδόσφαιρο. Γράφει ουσιαστικά την ιστορία της κουλτούρας του ποδοσφαίρου, τις λαμπρές του στιγμές, μα και τις σκιές του, όχι όμως από τη σκοπιά του διανοούμενου που αποστασιοποιείται από ένα μαζικό φαινόμενο και το ακυρώνει με τον λόγο του, μα από τη σκοπιά του του ανθρώπου που μιλάει γι’ αυτό που αγαπάει.
Ο Γκαλεάνο γράφει τη Βίβλο του ποδοσφαίρου. Πιάνει το νήμα από την αρχή, από τις ιστορικές απαρχές, μας μιλάει για τους κύριους πρωταγωνιστές του, για το γήπεδο, τους παίκτες και τους οπαδούς, για τις διοικήσεις, τις εφημερίδες και την τηλεόραση, για την εξέλιξη και την εξάπλωση του παιχνιδιού, τους κανόνες του, τις ιδιαιτερότητές του, τη χειραγώγησή του από τα οικονομικά συμφέροντα, τον εκφυλισμό του ενίοτε από τη σκοπιμότητα, το πέρασμά του από την εποχή της αθωότητας στη βιομηχανία του θεάματος. Σχεδιάζει όλο το πολυσύνθετο σύμπαν ενός αθλήματος-παιχνιδιού που η μαζικότητά του μόνο με το φαινόμενο της θρησκείας μπορεί να συγκριθεί. Μιλάει για τους παίκτες-μύθους, τον Γκαρίντσα, τον Πελέ, τον Πούσκας, τον Μαραντόνα, τον Εουσέμπιο, τον Κρόιφ ή τον Πλατινί, ώς και τον Ρονάλντο και τον Μέσι, περιγράφει γκολ και φάσεις που έμειναν στην ιστορία με μια παραστατικότητα που σε κάνει να νιώθεις ότι συμμετέχεις κι εσύ στο παιχνίδι, κάνει ντρίπλες ρίχνοντας ενίοτε την μπάλα στην πολιτική, ρίχνει ματιές στην ψυχολογία του ανθρώπινου μωσαϊκού του ποδοσφαιρικού σύμπαντος. Κι αυτή την ποδοσφαιρική Βίβλο τη χτίζει ψηφίδα ψηφίδα, ιστορία ιστορία, με ενδιάμεσους σταθμούς τις διοργανώσεις των Παγκοσμίων Κυπέλλων, με τελευταίο το Παγκόσμιο Κύπελλο της Βραζιλίας, το 2014.
Το “Ποδόσφαιρο στη σκιά και στο φως” πρωτοκυκλοφόρησε το 1995. Μα κάθε φορά που το βιβλίο επανεκδιδόταν, ο Γκαλεάνο “έπαιζε παράταση”: συμπλήρωνε το κείμενο, προσθέτοντας ορισμένες νέες βινιέτες για όσα νεότερα συνέβαιναν στον κόσμο του ποδοσφαίρου, τα οποία εξάλλου παρακολουθούσε ανελλιπώς. Η παρούσα ελληνική έκδοση αποτελεί και την οριστική έκδοση αυτού του μοναδικού έργου: είναι σίγουρο πως, όταν ο αναγνώστης κλείσει και την τελευταία του σελίδα, θα βλέπει στο εξής το ποδόσφαιρο με άλλα μάτια. Καλό παιχνίδι, λοιπόν.
Επιπλέον Πληροφορίες
Περιεχόμενα
Εξομολόγηση του συγγραφέα
Το ποδόσφαιρο
Ο παίκτης
Ο τερματοφύλακας
Το είδωλο
Ο οπαδός
Ο φανατικός
Το γκολ
Ο διαιτητής
Ο προπονητής
Το θέατρο
Οι ειδήμονες
Η γλώσσα των επιστημόνων του ποδοσφαίρου
Ο χορός του πολέμου
Το λεξιλόγιο του πολέμου
Το γήπεδο
Η μπάλα
Η καταγωγή
Οι κανόνες του παιχνιδιού
Οι αγγλικές εισβολές
Το αυτόχθον ποδόσφαιρο
Η ιστορία της Φλα και της Φλου
Το όπιο των λαών;
Η μπάλα ως σημαία
Οι μαύροι
Ο Θαμόρα
Ο Σαμιτιέρ
Θάνατος στον αγωνιστικό χώρο
Ο Φρίντενραϊχ
Από τον ακρωτηριασμό στην ολοκλήρωση
Η δεύτερη ανακάλυψη της Αμερικής
Ο Ανδράδε
Τα φιογκάκια
Το ολυμπιακό γκολ
Το γκολ του Πιεντιμπένε
Το ανάποδο ψαλίδι
Ο Σκαρόνε
Το γκολ του Σκαρόνε
Κρυφές δυνάμεις
Το γκολ του Μόλο
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1930
Ο Νασάτσι
Ο Καμί
Οι αμείλικτοι
Ο επαγγελματισμός
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1934
Ο Θεός και ο Διάβολος στο Ρίο ντε Ζανέιρο
Τα αίτια της αποτυχίας
Φυλαχτά και ξόρκια
Ο Ερίκο
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1938
Το γκολ του Μεάτσα
Ο Λεόνιντας
Ο Ντομίνγκος
Ο Ντομίνγκος κι αυτή
Το γκολ του Ατίλιο
Το τέλειο φιλί θέλει να είναι μοναδικό
Η μηχανή
Ο Μορένο
Ο Πεδερνέρα
Το γκολ του Σεβερίνο
Βομβαρδισμοί
Ο άνθρωπος που μετέτρεψε το σίδερο σε άνεμο
Η επικοινωνία ως μέσο θεραπείας
Το γκολ του Μαρτίνο
Το γκολ του Ελένο
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1950
Ο Ομπντούλιο
Ο Μπαρμπόζα
Το γκολ του Θάρα
Το γκολ του Ζιζίνιο
Οι διασκεδαστές
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1954
Το γκολ του Ραν
Κινητές διαφημίσεις
Το γκολ του Ντι Στέφανο
Ο Ντι Στέφανο
Το γκολ του Γκαρίντσα
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1958
Το γκολ του Νίλτον
Ο Γκαρίντσα
Ο Ντιντί
Ο Ντιντί κι εκείνη
Ο Κοπά
Ο Καρίσο
Η λατρεία της φανέλας
Το γκολ του Πούσκας
Το γκολ του Σανφιλίπο
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1962
Το γκολ του Τσάρλτον
Ο Γιασίν
Το γκολ του Χέντο
Ο Ζέελερ
Ο Μάθιους
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1966
Ο Γκριβς
Το γκολ του Μπεκενμπάουερ
Ο Εουσέμπιο
Τα τρία δοκάρια: μια κατάρα
Τα ένδοξα χρόνια της Πενιαρόλ
Το γκολ του Ρότσα
Καημένη μάνα
Τα δάκρυα δεν βγαίνουν από το μαντίλι
Το γκολ του Πελέ
Ο Πελέ
Τα Παγκόσμιο Κύπελλο του 1970
Το γκολ του Ζαϊρζίνιο
Η γιορτή
Οι στρατηγοί και το ποδόσφαιρο
Στο άψε σβήσε
Το γκολ του Μαραντόνα
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974
Ο Κρόιφ
Ο Μίλερ
Ο Χαβελάνζε
Οι ιδιοκτήτες της μπάλας
Ο Χεσούς
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1978
Η ευτυχία
Το γκολ του Τζέμιλ
Το γκολ του Μπέτεγκα
Το γκολ του Σάντερλαντ
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1982
Απ' το αγκάθι βγαίνει ρόδο
Ο Πλατινί
Παγανιστικές ανθρωποθυσίες
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1986
Η αυτοκρατορία της τηλεόρασης
Το ποδόσφαιρο σίριαλ
Κινητά φαρμακεία
Τα τραγούδια της περιφρόνησης
Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα
Δυσπεψία
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1990
Το γκολ του Ρινκόν
Ο Ούγκο Σάντσες
Ο τζίτζικας και το μυρμήγκι
Ο Γκούλιτ
Η πατροκτονία
Το γκολ του Ζίκο
Ένα σπορ εκτόνωσης και διαφυγής
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1994
Ο Ρομάριο
Ο Μπάτζιο
Μερικοί αριθμοί
Η υποχρέωση να χάνεις
Η αμαρτία να χάνεις
Ο Μαραντόνα
Η γνώμη τους δεν μετράει
Μια εξαγωγική βιομηχανία
Το τέλος του αγώνα
Μετά το βιβλίο
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1998
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2002
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2006
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014
Οι πηγές
Ευρετήριο
