Περίληψη

Το Παιχνίδι χωρίς όρια μπορεί να διαβαστεί από μυημένους και αμύητους ως θαυμάσια εισαγωγή σε μια παγκόσμια Ιστορία του ποδοσφαίρου. Ο Χρήστος Σωτηρακόπουλος, ένας καλλιεργημένος και κριτικός αθλητικογράφος, ταξινομεί τις ιστορίες του σαν ένα είδος «αναμνήσεων από το παρελθόν», προτάσσοντας σε κάθε ιστορία μία συγκεκριμένη χρονολογία ως σταθμό της αφήγησής του. Έτσι, ο αναγνώστης συνειδητοποιεί με ευχαρίστηση ότι αυτό το δημοφιλές άθλημα έχει έναν πυκνό ιστορικό ορίζοντα, μια αρχή που χάνεται στον χρόνο και μια αδιάλειπτη συνέχεια.

Ταυτόχρονα όμως, η ίδια αυτή συναρπαστική ανάγνωση του βιβλίου ταξιδεύει τον αναγνώστη στα μεγάλα γεγονότα της πρόσφατης Ιστορίας. Πράγματι, δεν υπάρχει ποδοσφαιρική ιστορία στο Παιχνίδι χωρίς όρια που να μην εμπλέκεται έμμεσα ή άμεσα με τη «μεγάλη» Ιστορία: όλες οι ταξικές συγκρούσεις, κάθε θρησκευτική, ιδεολογική, πολιτική, οικονομική διένεξη αντικατοπτρίζεται στο γήπεδο όχι σε μικρογραφία, όπως θα βιαζόταν να υποστηρίξει κανείς, αλλά αντίθετα σε όλη την ένταση των παθών που εκτρέφει η εκάστοτε συγκυρία. Αυτό το κοινωνικό/πολιτισμικό στοιχείο οι ιστορίες του συγγραφέα το αποτυπώνουν με έμφαση και δραματικό τρόπο.

Το βιβλίο έχει –δεν θα μπορούσε να μην έχει– τεράστια σημασία για τον ποδοσφαιρόφιλο, τον φίλαθλο που αγαπάει όχι μόνο την ομάδα του αλλά το ίδιο το άθλημα. Κι αυτό συμβαίνει πρώτα απ’ όλα επειδή στις σελίδες του παρελαύνουν, σε αργό play back, οι καλύτερες στιγμές του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Η μεγάλη σημασία όμως αυτών των αφηγήσεων είναι ότι οι σημαντικότερες φυσιογνωμίες του ποδοσφαίρου συλλαμβάνονται από τον δεξιοτέχνη σπορτκάστερ στην πιο φημισμένη στιγμή της καριέρας τους: τη μαγική εκείνη στιγμή που ένα γκολ, μία φάση, ένα επεισόδιο στο γήπεδο ή στην κερκίδα μετατρέπεται σε θρύλο, ή πιο απλά, περνάει οριστικά και αμετάκλητα στην Ιστορία.

Κι αλήθεια, πόσοι φίλαθλοι γνωρίζουν ότι π.χ. η κόντρα Σέλτικ-Ρέιντζερς πηγάζει από την άγρια θρησκευτική διαμάχη που κρατάει αιώνες τώρα στη Σκοτία; Πόσοι γνωρίζουν την ιστορική σχέση που συνδέει το αγγλικό ποδόσφαιρο με τη χώρα των Βάσκων; Πόσοι γνωρίζουν ότι μέχρι το 1952 η Ινδία αγωνιζόταν σε διεθνείς διοργανώσεις ποδοσφαίρου με τους παίκτες της ξυπόλητους κι ότι η ινδική ομοσπονδία αποφάσισε την υποχρεωτική χρήση παπουτσιών, όταν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ελσίνκι, το 1952, οι περισσότεροι παίκτες έπαθαν κρυοπαγήματα; Τέλος, αλήθεια, ποιος γνωρίζει ότι το γκολ που έβαλε ο σέντερ φορ της Εθνικής Ανατολικής Γερμανίας, Γιούργκεν Σπαρβάσερ, στον αγώνα κατά της αντίστοιχης ομάδας της Δυτικής, για το Μουντιάλ του 1974, του έσωσε τη ζωή, όταν έξι χρόνια αργότερα δοκίμασε να διαφύγει ως πολιτικός πρόσφυγας στη Δυτική Γερμανία;

Τελικά το απολαυστικό βιβλίο του πολυβραβευμένου αθλητικογράφου και συγγραφέα Χρήστου Σωτηρακόπουλου αποδεικνύει μια σπουδαία αλήθεια, την πραγματικότητα πάνω στην οποία στηρίζεται το πιο δημοφιλές άθλημα του κόσμου: ότι το ποδόσφαιρο δεν είναι απλώς 22 άνθρωποι που κυνηγούν μία μπάλα. Σε σύγκριση με κάθε άλλο άθλημα, το ποδόσφαιρο υπερέχει σε μαζικότητα και συμμετοχή επειδή σ’ αυτό εμπλέκεται, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, όλη η κοινωνία, όλη η εποχή, η ίδια η Ιστορία. Γι’ αυτό και στο συναρπαστικό Παιχνίδι χωρίς όρια ο απόλυτος πρωταγωνιστής είναι ο αφανής οπαδός, το ίδιο εκείνο πρόσωπο που στην καθημερινότητα της ζωής αποτελεί το υποκείμενο της Ιστορίας.